آسیب شناسی انقلاب اسلامی در حوزه نهادینه سازی فرهنگ دینی

آسیب شناسی انقلاب اسلامی در حوزه نهادینه سازی فرهنگ دینی:

چکیده/ خلاصه:

آسیب شناسی انقلاب اسلامی در حوزه نهادینه سازی فرهنگ دینی در صدد بررسی و شناخت آفات و     آسیب هایی است  که عناصر شکل دهنده و سازنده انقلاب را تحت تأثیر خود قرار داده‏اند و بعضا مانند غباری ، روی حقیقت و گوهر ناب  انقلاب اسلامی  را پوشانده‏اند.

 آسیب‏ها، صرف‏نظر از میزان تخریب و خسارتی که به مسائل و باورهای انقلابی افراد وارد می‏سازند و مسائل روبنایی فرهنگ اسلامی را مورد هجوم قرار می‏دهند، آنچنان در متن و جوهره فرهنگ جامعه نفوذ می‏کند که می تواند  مقاومت برخی افراد رادر برابر مفاسد تضعیف ‏کند.

 این قبیل کنش‏ها به تدریج  نهادینه شده و در نتیجه به استحاله فرهنگ اصیل انقلابی و رایج در جامعه اسلامی پرداخته و سرانجام منجر به شکل‏گیری نوع جدیدی از فرهنگ غیر می‏شوند که با فرهنگ اولیه و اصیل انقلاب اسلامی تفاوت بارز دارند. خطر کمرنگ شدن ارزشهای والای فرهنگ انقلاب اسلامی و یا حتی خطر تخریب و تضعیف بخش اعظمی از آن، ممکن است از بطن جامعه متوجه ساختار فرهنگی جامعه شود و در برابر ارزش‏های وارداتی فرهنگ بیگانه (تهاجم فرهنگی غرب )سست و تضعیف گردد.

به هر حال چون، فرهنگ و گفتمان انقلاب اسلامی یک جریان ارزشمند و پویایی است  که با تحول جهان‏بینی مردم ایران توسط حضرت  امام خمینی (ره) پدید آمده و تداوم دارد و رمز جاودانگی این انقلاب را باید در قدرت راهبردی نظام مترقی مبتنی برولایت فقیه ، همراهی و پایداری مردم و مسئولان دلسوز کشوربر آرمانها و ارزش‏های انقلاب اسلامی دانست . بنابراین اگر بحث آسیب‏شناسی فرهنگ انقلاب اسلامی مطرح می شود  به این معنا نیست که این انقلاب از درون دارای عیب و نقص بوده است و اکنون این نواقص هویدا گردیده‏اند، بلکه به این علت است که در اثر سوء مدیریت، موازی کاری و سهل‏انگاری برخی از متولیان، شرایط         انقلاب اسلامی و هجمه های  بی‏امان دشمنان خارجی و ایادی داخلی آنها بویژه در حوزه جنگ فرهنگی آسیب هایی رابر پیکره آن وارد نموده است که با شناخت دقیق  آنها میتوان راه کارهای مقابله را ترسیم کرد.       

کلید واژه : انقلاب اسلامی ، فرهنگ دینی ،اسلام ،غرب ،تهاجم فرهنگی ،آسیب شناسی،

مقدمه:

 واژه آسیب‏شناسی که  از علوم پزشکی وارد شده به معنای "بحث مطالعه علل بیماری و عوارض و           علایم  غیر عادی " است  که امروزه  در همه رشته‏ها ، از جمله علوم اجتماعی و  انسانی بکار می رود.

آسیب‏شناسی در زمینه مسائل فرهنگی اصولاً به مطالعه و بررسی دقیق عوامل زمینه‏سازو  پدیدآورنده آفات و آسیب های موجود در زمینه فرهنگی می‏پردازد و هدف اصلی از چنین مطالعاتی تکمیل و تأمین فرایندهای مناسب برای دفع و رفع    آفات و آسیب‏ها می‏باشد.

پس اهمیت وچرائی آسیب‏شناسی انقلاب اسلامی در حوزه فرهنگ دینی هنگامی مؤثر است  که اهداف و آرمانهای آن به‏خوبی شناخته شوند وآفت ها با توجه در شرایط و اقتضائات داخلی و خارجی مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد  تا بالنهایه  امکان تبیین راه کارهای مقابله با آن فراهم گردد.

بنابر این  اولین سؤال مهم واساسی مطروحه  این است که :

آیا اقدامات صورت گرفته فرهنگی بویژه در حوزه دینی طی سه دهه اخیر بامبانی و اهداف اسلامی           همراه  بوده است ؟                   همچنین  آیا  :

1-    این اقدامات توانسته است در رشد فرهنگی و معنوی  جامعه مؤثر باشد ؟

2-   متولیان امور فرهنگی اعم از دولتی و غیر دولتی در این عرصه  به میزان لازم  تلاش نموده اند ؟

3-   آیاهجمه های فرهنگی دشمنان  تاثیرزیادی  داشته  است ؟

در پاسخ  به سؤالات قابل طرح ، بطور اجمال باید گفت :

بدلیل غنای موجود و مشهود فرهنگ ناب اسلامی در جوهره انقلاب اسلامی ، مطمئنا هدف از  اقدامات  صورت گرفته توسط تمامی متولیان ، رشد و بالندگی  فرهنگ دینی و تقرب به مبانی ، اهداف و آرمانهای اسلامی میباشد، ولیکن  بدلیل کاستی ها و عدم هماهنگی  متولیان امردر بخشهای مختلف  همچنین  عوامل مختلف ناشی از   نفوذ فرهنگ غرب و علیرغم گسترش  ابزارهای مختلف ارتباطی و رسانه ای ، میزان ارتقاء فرهنگی جامعه در برخی زمینه ها بویژه در حوزه های  تربیت دینی ،سبک زندگی ،تولید آثار و منابع علمی ، ارائه الگو های عملی در بخشهای ،آموزشی ، اقتصادی ، مدیریتی، ایجاد رابطه قوی بین حوزه ، دانشگاه و جامعه  متاسفانه در حد مقبولی قرار ندارد که بخاطر عدم دقت کافی در این عرصه های مهم،    آسیب هائی بر پیکره قوی فرهنگ جامعه ایران اسلامی وارد شده  است که  با شناخت همین نواقص و  اشکالات است که    می توان  آفت زدائی کرده  و  رسیدن به نقطه مطلوب را تسهیل نمود .

مع الوصف هدف نگارنده از تحقیق در این زمینه با مداقه در فحوای موضوع برآنست که قدمی ولو مزجات، در راستای تبیین اهداف متعالی نظام مقتدر اسلامی در حوزه مهم و اثر گذار فرهنگی بویژه با رویکرد اسلامی برداشته باشد تا ضمن شناخت آفات و خسارت های مترتب و ناشی از  عدم توجه به این مهم، به واکاوی برخی غفلت های سهو و عمد نیز نیم نگاهی ولو در حد اشاره داشته باشد. باشد تا انشاء ا... با تلاش سایر علاقمندان منجر  به رشد هرچه بیشتر معنویات  با محوریت  نهادینه سازی فرهنگ ناب اسلامی در برابر فرهنگ وارداتی  غربی گردد  . البته بدلیل اهمیت موضوع  و توجه  ریشه ای  به مقوله مهم  فرهنگ دینی  در انقلاب اسلامی و مداقه در این مهم که این انقلاب  اساسا و به شکلی روشن از جمله اتفاقات ناب و نادر دوران معاصر است که با رویکردی عمدتا  ایدئولوژیکی و فرهنگی که با تاثیرات شگرف وبرگرفته از آموزه های اسلامی همراه و به وقوع پیوسته  است ، لزوم وجوب حفظ و تداوم اهداف و آرمانهای الهی این نظام مقدس اسلامی را  که زمینه ساز ظهور پر نور و سرور منجی عالم بشریت حضرت امام عصر  (عج)را نوید می دهد  بر همه آحاد جامعه بویژه اهل علم نمایان تر می شود.  مع الوصف ، بدلیل گستردگی این حوزه ، فعالیت هائی در بخش های مختلف اعم از: انتشار کتب ،مقالات ،جزوات ، تحلیل ها ،تولیدبرنامه ها و  نرم افزارها  ،فعالیت های رسانه ای ، ایجاد سایت ها ، وبلاک ها  و آثار مکتوب و شفاهی اشخاص حقیقی و حقوقی  صورت گرفته ،ولیکن  این نوشته  نیز در حد بضاعت سعی نسبی  بر کاربرد ی بودن تحقیق دارد تا شاید انشاء ا...  به سهم و زعم نگارنده مؤثر افتد.

بنابر این  ضرورت طرح  مباحث از این جهت مهم  است که بدلیل  میزان سرمایه گذاری زیاد  دشمنان در حوزه های مرتبط با استحاله فرهنگ دینی و حتی  ملی ،با مداقه در این باب میبایست متوجه باشیم  امروزه تغییر نظامها خصوصا از نوع  ایدئولوژی محور با ابزارهای سخت علاوه بر هزینه های اقتصادی و سیاسی مترتب بر آن، امری تقریبا  نا کارآمد به حساب  می آید،زیرا تمرکز بر جنگ نرم با تاکید بر مقوله هایی چون  تغییرات  فرهنگی ،اجتماعی با  استفاده از ابزارها و تجهیزات گسترده ارتباطی و اجتماعی دشمنان همچنین گسترش ارتباطات مجازی و فیزیکی بین ملل و  جنگ نرم فرهنگها که با هدف  تضعیف آنها بویژه در مقابله با  فرهنگ غنی اسلامی ، شیعی  صورت می گیرد ،موضوعی بسیارمهم و در خور توجه است که بررسی، شناخت، آگاه سازی جامعه و متولیان امر برای مقابله با آنها امری لازم و به طریق اولی کاملا ضروری است. پس  اهمیت مباحث  را نیز می توان به شکلی از میزان تلاش و سرمایه گذاری دیگران و تاثیر ات مشهود آن فهمید.    .

بخش اول تحقیق  :

در این بخش سعی بر این است ابتدا ضمن معرفی ارزشهای فرهنگ  اسلامی  از دیدگاه بزرگان نظام اسلامی  بویژه حضرت  امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری  و متعاقب آن  آفاتی که این ارزشها را تهدید میکند، مطرح  شود تا شاید بار دیگرتلنگری باشد برای همه بوپژه مسئولین دلسوز جمهوری  اسلامی ایران .

1 :آسیب شناسی انقلاب اسلامی از دیدگاه حضرت  امام خمینی(ره)

پیچیده ترین و مقتدرترین پدیده ها نیز به طرقی آسیب بردار و قابل تضعیف اند  جز آنچه که به جد و جهد متصل به سرچشمه قدرت و تواناییها ی ذات اقدس الهی  باشد.  لذا آنچه که میتواند اقتدار ، پویایی و استمرار انقلاب اسلامی را مورد تهدید قرار دهد مانند هر پدیده دیگر دارای دو منشاء است:                                    یکی منشاء درونی و دیگری منشاء بیرونی.

1-1 : آسیبهای داخلی (درونی) انقلاب اسلامی:

1-نفوذ افکار و اندیشه های انحرافی:

این اندیشه ها از دو طریق نفوذ میکنند ،یکی از طریق دشمنان، هنگامی که یک نهضت اجتماعی اوج میگیرد و جاذبه پیدا میکند و مکتبهای دیگر را تحت الشعاع قرار میدهد.

دیگر از طریق دوستان و پیروان به علت ناآشنایی درست با مکتب، مجذوب یک سلسله نظریات و اندیشه های بیگانه و یا استحاله شدگان فرهنگی میگردند و آگاهانه یا ناآگاهانه آن نظریات رنگ و لعاب مکتبی و ارزشی میدهند و عرضه مینمایند.

۲- عدم حضور اندیشمندان و روحانیت در صحنه:

 در  این نوع ازحضور مقصود حضور جامع و مانع در صحنه است. حضور در هر جا که ممکن است خطری انقلاب را تهدید کند که  به چشمی بیدار و ذهنی هوشیار و اندیشه ای نقاد احتیاج است. بزرگترین تاثیر حضور در صحنه، حضور در صحنه تفکر و اندیشه و جوابگویی به نیازهای فکری جامعه است که شدیدا تشنه تحول و پویایی است.
این مهم مانع از نفوذ نااهلان و نامحرمان و مغرضان و جاهلان و خودباختگان به عرصه اندیشه و مدیریت   انقلاب اسلامی میگردد.

3-نفوذ فرصت طلبان:

رخنه و نفوذ افراد فرصت طلب در درون یک نهضت از آفتهای بزرگ هر نهضت است. مراقبت باشیم که با طناب پوسیده و نخ نما شده فرصت طلبان در چاه گرفتار نشویم زیرا طعم تلخ فرصت طلبان را در دوره مشروطیت چشیده ایم و آنگاه که طناب به گردن مشروطه چیان انداختند.

4-پیروی ازتمایلات نفسانی و گرایش به زندگی اشرافی:

  گرایش به نفسانیات و تجملات مادی و زندگی اشرافی پدیده بیماری زایی است که شخصیت انسان را تدریجاً به اعماق ورطه هلاکت و نیستی فرو میکشد و برهمین اساس حضرت امام (ره) دولتمردان مردم و متمکنین را به تعدیل زندگی و دوری از این خصلت به عنوان یک ضد ارزش فرا میخواند و متقابلا از فقرا و زاغه نشینیان اجتماع تکریم مینماید و بیش از همه روحانیان را به حفظ زی طلبگی و                      ساده زیستی توصیه مینماید.

5-بر مسند رسیدن راحت طلبان:

 به قدرت و منصب رسیدن راحت طلبان اصالت انقلاب را تهدید میکند و میتواند موجب آسیب رساندن به آن گردد. راحت طلبان چه در صحنه سیاست و اداره داخل کشور و چه در عرصه بین الملل، حرکتها و باید و نبایدها را بر محوریت تحصیل راحتی خویش تفسیر، تائید و یا رد میکنند راحت طلبان هیچگاه در اندیشه رفاه عمومی و توزیع عادلانه ثروت نبوده و نخواهند بود. راحت طلبی مسئولان بلند پایه نظام اسلامی و مدیران ارشد اجرایی کشور آنان را به زخارف دنیوی متمایل و تدریجاً طماع خواهد ساخت و طمع، عقل معاش و عقل معاد را از ایشان خواهد ربود. و به همین دلیل حضرت  امام (ره) در این زمینه هشدار داده و اخطار نموده اند.

 6-ایجاد اختلاف

 از بزرگترین خطرات و تهدیداتی که همواره انقلاب اسلامی را تهدید نموده است، ویروس اختلاف میان صفوف مختلف جامعه بوده است این اختلاف افکنی به منظور تفرقه اندازی میان گروههای موثر بر سرنوشت اجتماع صورت می پذیرد و لذا حضرت امام (ره) با اعلام خطر یاد شده زنگ هشدار را برای    امت اسلام به صدا در آورده است.

۷- فراموش شدن هدف:

به شهادت تاریخ یکی از عوامل آسیب رساندن به نهضت های مردمی ریشه دار و با اصالت، استفاده از عامل زمان در به فراموشی کشاندن ا هداف انقلاب میباشد. دشمن در این پروژه اهداف فرعی را بجای اهداف اصلی معرفی میکند و به بزرگنمایی مسائل اقتصادی و اجتماعی میپردازد و نهایتاً تبلیغ میکنند که انقلاب از اهدافش فاصله گرفته و یا از آنها عدول نموده است. حضرت امام (ره) نیز در این زمینه هشدارهایی متذکر شده اند.

 ۸- دور شدن از اصل ولایت فقیه:

ولایت فقیه رکن انقلاب اسلامی و اساس برپایی خیمه نظام و حکومت اسلامی در عصر غیبت حضرت امام زمان(عج) میباشد.برای دشمنان انقلاب اسلامی از آغاز تاکنون قطع این ستون و فروپاشی خیمه انقلاب هدف اصلی بوده است. حضرت امام (ره) همواره مردم ایران را در خصوص پاسداری از این رکن اساسی جامعه اسلامی تذکر و روشنگری نموده اند.

۹- تضعیف ارزشها و نهادهای انقلابی:

دشمنان انقلاب اسلامی با توجه به نقش امیدوار کننده و تاثیرگذار این ارزشهای بر آمده از دل انقلاب در باور مردم به اصالتها و ارزشگذاری و ارزیابی ثمرات انقلاب به تضعیف، تحریف و مخدوش نمودن چهره این شاخصها همت می گمارند.

حضرت امام(ره) در مواضع مکرر خود نسبت به این مواضع نیز هشدار داده اند.

۱۰- نفوذ در دستگاههای اجرایی:

 یکی دیگر از آسیبهای انقلاب اسلامی نفوذ نااهلان و افراد ظاهرالصلاح در دستگاههای اجرایی کشور و تصدی مناسب و مسئولیتهاست. ایشان ممکن است با حمایت یا بدون حمایت اجانب بر سر کار آیند و لذا حضرت امام (ره) در فرازهایی از وصیتنامه سیاسی- الهی خود به این مهم اشاره داشته اند و نسبت به این عامل بیماری زای خطرناک هشدار داده اند.

1-2 - آسیب های خارجی (بیرونی) انقلاب اسلامی :

از جمله آسیبهای فرهنگی دیگری که حضرت امام (ره) برای انقلاب اسلامی خطرات آن را پیش بینی و براساس عملکرد گذشته و دشمنان و تجارب طولانی مبارزات خود آن آسیبها را شناخته اند موضوع آسیبهایی است که کیان انقلاب اسلامی  را از بیرون تهدید می کند  و منشاء خارجی دارد.

 از نگاه حضرت امام (ره) این آسیبهای بیرونی میتواند از دو منشاء زیر سرچشمه گیرد.

 ۱- شبیخون و تهاجم فرهنگی:

دشمنان انقلاب سلامی همواره دنبال این هدف بوده و هستند که با تخریب فرهنگ و لشگرکشی فرهنگی ،سمت و سوی دلخواه خود را در مقابله با انقلاب اسلامی پیاده نمایند  وبه جامعه تلقین فقر فرهنگی را دیکته و تحمیل نمایند. چرا که با این هدف میتوانند به چپاول سرمایه و ثروت ملت پرداخته و خودناباوری را ترویج نمایند . حضرت امام (ره) در این خصوص مردم را به قناعت، خودباوری و خودسازی و گریز از مصرف زدگی توصیه فرموده اند.

۲- بحرانهای سیاسی:

یکی دیگر از آسیبهای تهدید کننده انقلاب اسلامی بحران آفرینی در روابط بین المللی جمهوری اسلامی ایران است. حضرت امام (ره) تا زمانی که در حیات  بودند هیچگاه از موضع ضعف با دنیا و قدرتمندان سخن نگفتند و همواره در موارد آشکار خیانت به حقوق ملت و ظلمها و ستمها به آنان نیز تاخته اند. ضمن آنکه معتقد به حسن روابط با جهان بوده اند و امروز نیز نظام اسلامی و پیرو ان همان سیاستهای حضرت امام  ( ره ) در موضوع  انرژی هسته ای سر سوزنی کوتاه نیامده اند.

بنابراین حضرت  امام (رحمة الله علیه ) به عواملی از قبیل انحراف از ارزش های اسلامی و اخلاقی، اختلاف و تفرقه، بی تفاوتی سیاسی، خودباختگی در مقابل فرهنگ غرب، سوء مدیریت، وابستگی و تحریف تاریخی   آرمان ها و ارزش های انقلاب اسلامی اشاراتی دارند که به بررسی بعضی از آن ها پرداختیم.و در ادامه هم به برخی  نظرات مقام معظم رهبری می پردازیم :

2) دیدگاه آسیب شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی  مقام معظم رهبری :

رهبر  فرزانه انقلاب اسلامی  نیز به‏ویژه در طول چند سال گذشته با دقت بسیاری تهدیدها، آسیب‏ها و آفات انقلاب اسلامی و توسعه فرهنگ دینی را یادآوری و گوشزد نموده اندکه  موارد زیر به‏طور خلاصه دیدگاه  معظم له را در این رابطه به اجمال نشان می‏دهد:

تحجر ـ میکروب ارتجاع و بحران ارزش‏ها ـ روشنفکران مرتجع ـ اسلامی نبودن دانشگاهها ـ غفلت از تهاجم فرهنگی ـ متحول نشدن مراکز علمی و دینی همچون حوزه‏های علمیه با تغییرات زمان ـ عدم آگاهی نسل جوان ـ انفعال ـ ظهور طبقه نو کیسه ـ عدم وجدان کاری ـ بی‏انضباطی اقتصادی ـ اشرافی گری ـ فقر ـ نزاع بین جناح‏های سیاسی ـ انحراف خواص ـ  قبیله گرایی ـ دست کم گرفتن توطئه‏های دشمن ـ ترویج جدایی دین از سیاست ـ جدایی مردم و مسئولین ـ انزوای نیروهای حزب‏اللهی و بسیجی ـ بی‏نظمی اجتماعی ـ عدم تحقق عدالت ـ شکاف در وحدت و ...

*بخش دو تحقیق:

نگاهی اجمالی به آسیب شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی :

2-1.کاهش ارزش دین در جامعه

از آن جایی که دشمن می داند دین نیروی محرک انقلاب اسلامی در همه زمینه هاست، از هر سو برای تضعیف و نابودی آن اقدام می کند. دشمن در این زمینه می کوشد ارزش دین و معارف دینی را که از سرچشمه وحی جریان می یابد، از ریشه و اساس در نظر مردم زیر سؤال ببرد و تا آن جا که ممکن است از ارج و منزلت آن بکاهد.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز عده ای با کوشش در جهت بشری کردن معارف دینی و زیر سؤال بردن عصمت پیامبران و ائمه «علیهم السلام»، خواه و یا ناخواه از ارزش و منزلت دین و تأثیر آن می کاهند که عملاً کمکی خواهد بود به همان خط سیر جهانی دشمن.

 امروزه طرفداران این اندیشه، همه گزاره های دینی را مورد تردید قرار داده و نسبت به انجام فرایض و تکالیف دینی سهل انگاری می کنند و بی بند و باری و بی مسئولیتی را شیوه زندگی خود قرار داده اند.

2-2. تهاجم فرهنگی

تهاجم فرهنگی یعنی تلاش سازماندهی شده و خزنده دشمن برای نابودی عقبه فرهنگی و اعتقادی انقلاب اسلامی و دور کردن جامعه به ویژه نسل جوان از غیرت  اصولی، دینی و انقلابی.لذا برای تبیین بهتر موضوع بخشی از زوایای آن را بررسی میکنیم :

الف) ویژگی های تهاجم فرهنگی

1.      دیرپا و دراز مدت بودن: چون فرهنگ دیرپاست، جنگ فرهنگی نیز دیر اثر می کند.

2. ریشه ای و عمیق بودن: چون کار فرهنگی، اساسی و زیر بنایی است، تهاجم فرهنگی نیز به صورت زیربنایی تحقق می یابد؛ زیرا هرگاه فرهنگ حاکم بر یک فرد یا جامعه تغییر کند، موجب تغییر کیفی در همه ابعاد زندگی و رفتار آن خواهد شد. در واقع مجموعه معیارها، ارزش ها و افعال فرد و جامعه دگرگون می شود. بنابراین خسارات ناشی از تهاجم فرهنگی به سادگی قابل جبران و بازسازی نخواهد بود.

3. آرام و بی سروصدا بودن: تهاجم فرهنگی بر خلاف جنگ های نظامی و اقتصادی به صورت آرام و بی سروصدا صورت می گیرد. بر همین اساس تشخیص آن برای ملت ها و حتی خواص بسیار دشوار خواهد بود.

ب) اهداف تهاجم فرهنگی

تحول صنعتی در غرب و نیاز روزافزون به مواد اولیه، منابع معدنی، نفت، تجارت جهانی، بازار مصرف و نیروی کار ارزان، استعمارگران غربی را واداشته است به کشورهای جهان سوم چشم طمع بدوزند. پیداست که فرهنگ اسلام، با هر گونه سلطه و نفوذ کفار بر مسلمانان مخالف است. بنابراین استعمارگران به تهاجم فرهنگی علیه جهان اسلام پرداخته اند تا روحیه مقاومت و تأثیرگذاری را از مسلمانان سلب کنند. چارلز ترولین طرّاح فرهنگ و آموزش انگلیسی در هند می نویسد:

« اسلام دارای مقاومت زیادی است و تسخیر آن دشوار است. با وجود این، جوانانی که دارای آموزش و پرورش انگلیسی هستند کاملاً از جوانان مسلمانی که دارای فرهنگ و آموزش اسلامی هستند، متفاوت می باشند.»

ج) محورهای تهاجم فرهنگی

عمده محورهای تهاجم فرهنگی عبارت است از:

ترویج فساد و فحشا (ابتذال اخلاقی)، اعتیاد به الکل و مواد مخدر و ترویج فرهنگ تجمل گرایی و مصرف زدگی در بین اقشار جامعه از طریق شبکه های ماهواره ای / اجتماعی /رسانه ها و ... که استعمارگران برای رسیدن به اهداف خود از مراکز فرهنگی، دولت ها، بنیادهای علمی، مدارس، دانشگاه ها، رسانه های جمعی، فیلم های ویدیویی، چاپ و نشر کتب انحرافی و... کمک می گیرند.

د) راه های مقابله با تهاجم فرهنگی

گرچه تهاجم فرهنگی غرب در زمان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی به خاطر شرایط موجود و آگاهی مردم رشد ضعیفی داشت، اما پس از جنگ نمود بیشتری یافته و متأسفانه در مواردی آثار و نتایج منفی آن کاملاً مشهود است. به هر تقدیر مقابله با آن بر همه دولت مردان و مردم واجب است. در زیر برخی شیوه های کاربردی مقابله با تهاجم فرهنگی بیان می شود:

1. احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر و ترویج  اقامه نماز ؛

2. تبلیغ فرهنگ ناب اسلامی و فرهنگ اصیل ایرانی، و ترویج و تشویق جوانان به ازدواج و تسهیل آن از طریق کمک های مالی دولت، و تعدیل مراسم و مخارج خانمان برانداز جشن های ازدواج؛

3. ترویج فرهنگ بسیجی و جهادی با روحیه ایثار، زهد، قناعت و پایین آوردن توقعات مردم؛         

4. تبلیغ و تشویق فرهنگ کتاب خوانی با حمایت دولت و پر کردن مناسب اوقات فراغت جوانان.

2-3. جدایی دین از سیاست

از جمله آفاتی که برای انقلاب اسلامی وجود دارد، القای تفکر جدایی دین از سیاست است. چون پایه و اساس انقلاب اسلامی، مکتب اسلام است، دشمنان نیز این شبهه را القا می کنند که دین از سیاست جداست و هر یک زمینه فعالیت خاص خود را دارد. طرفداران نظریه جدایی، دلیل خود را این گونه بیان می کنند:

شکی نیست که بشر به دین احتیاج دارد، اما این نیازمندی در چه حد و اندازه ای است؟ دو فرض برای این سؤال متصوّر است. فرض اول این است که بگوییم انسان در همه چیز و در همه امور زندگی، چه دنیوی و اخروی، به دین احتیاج دارد. فرض دوم این است که بگوییم دین تنها در قلمرو محدودی دخالت می کند و آن مربوط به آخرت و رابطه انسان با خداست، اما در مورد مسائل دنیوی مانند حکومت و طریقه زندگی کردن و اقتصاد و... دین ادعایی ندارد.

در پاسخ به این عده باید گفت: این که نیازمندی به دین تا چه اندازه ای است، دو گزینه ندارد، بلکه گزینه سومی نیز دارد و آن این که ما از دین انتظار نداریم که همه چیز را بیان کند. بسیاری از مسائل را باید حوزه علوم غیر دینی پاسخ بگوید، اما در عین حال همه آن مسائل به نوعی در قلمرو دین نیز قرار می گیرند و آن هنگامی است که رنگ ارزشی به خود گیرند. وقتی ما زندگی دنیا را با زندگی آخرت پیوسته دیدیم و معتقد شدیم که مجموعه رفتارها و اعمال انسان در تکامل و یا انحطاط او نقش دارند، آنگاه این رفتارها رنگ ارزشی به خود می گیرند. به بیان دیگر، دین، حلال و حرامِ افعال را بیان می کند نه کیفیت انجام آن ها را. پس با توجه به این که اداره شئون جامعه، ارتباط تنگاتنگی با سعادت یا شقاوت انسان ها دارد، بنابراین اسلام     نمی تواند در این مورد، دستورات و صبغه ارزشی برای آن ها نداشته باشد.

حضرت امام راحل «ره» در باب شعار استعماری جدایی دین از سیاست می فرمایند:

« شعار سیاست از دین جداست» از تبلیغات استعماری است که می خواهند ملت های مسلمان را از دخالت در سرنوشت خویش باز دارند. در احکام مقدس اسلام، بیش از امور عبادی، در امور سیاسی و اجتماعی بحث شده است. روش پیامبر اسلام(ص) نسبت به امور داخلی مسلمین و امور خارجی آن ها نشان می دهد که یکی از مسئولیت های بزرگ شخص رسول اکرم «صلی الله علیه و آله» مبارزات سیاسی آن حضرت است.»

2-4. جدایی حوزه و دانشگاه:

وحدت حوزه و دانشگاه از اولین مسائلی بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی کانون توجه نظام قرار گرفت، و حوزه و دانشگاه به عنوان پایگاه اصلی انقلاب فرهنگی مد نظر قرار گرفتند. بقای انقلاب اسلامی و تحقق اهداف بلند آن به این وحدت وابسته است. جدایی حوزه و دانشگاه از اموری بوده است که قبل از انقلاب اسلامی، تبلیغات فراوانی از سوی رژیم طاغوت برای آن می شد وتا اندازه ای هم در آن موفق بودند.در اوایل انقلاب سلامی ، این دو مرکز مهم تصمیم به وحدت گرفتند و در نتیجه، در به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی نقش به سزایی داشتند. این وحدت در استمرار انقلاب نیز نقش مهمی ایفا می کند؛

زیرا دانشگاه مهد علم و تمدن جدید است و حوزه، محل معنویت ، اخلاق و خداشناسی است و هیچ یک به تنهایی قادر به تعالی بخشیدن انسان نیستند. تخصص بدون دیانت همان قدر زیان آور است که دیانت بدون تخصص.

امروز نیز دست ها و قلم هایی سعی دارند تا وحدت این دو مرکز را مخدوش کنند. برای حاکم شدن روح وحدت در حوزه و دانشگاه، علاوه بر تغییراتی که باید در شکل و اسلوب آموزشی این دو نهاد صورت گیرد، باید به فکر اصلاح، پالایش و بازنویسی علوم و متون آموزشی این دو نهاد به ویژه در علوم انسانی  دانشگاه ها بود؛ زیرا تا زمانی که منطق تجربی و گرایش های مادی و مدرک  گرایانه بر فضای علمی دانشگاه ها حاکم است و تا هنگامی که اندیشه های سیاسی غرب ونظریات اومانیستی که انسان را موجودی تک بعدی معرفی می کند بر تحلیل ها و نظرات، حاکم است و از اصول وحیانی و ارزش های اسلامی، چندان خبری نیست و تا زمانی که حوزه از دنیای امروز و پیشرفت های علمی فاصله دارد و عنصر زمان و مکان را در برداشت های خود به کار نگیرد، حوزه و دانشگاه در اوج جدایی و افتراق خواهند بود؛ اگر چه به ظاهر وحدت داشته باشند ودر یک هفته  شعارهای زیبا و پر زرق و برق هم بدهند.

2-5. ایجاد بدبینی و القای روحیه یأس نسبت به انقلاب اسلامی:

یکی از اصلی تریت ارکان اساسی انقلاب اسلامی مردم اند و  از آفات آن ایجاد بدبینی و یأس در مردم است؛    زیرا کسی که به چیزی امید نداشته باشد، حاضر به فداکاری و ایثار در راه آن نخواهد بود. دشمن با بزرگ نمایی مشکلات اقتصادی می خواهد دستاوردهای فرهنگی انقلاب را زیر سؤال ببرد، و در این حال عوامل داخلی نیز آگاهانه یا نا آگاهانه، با ، شایعه پراکنی، بی برنامه گی ،تداخل و... به این خواست دشمن            کمک می کنند.

بدخواهان انقلاب اسلامی با تشکیک و ایجاد شبهه تلاش می کنند نسل جوان را به نیروهای انقلاب بدبین کنند. در بعد سیاسی نیز حمایت ایران اسلامی را از مردم فلسطین و مسلمانان .مظلوم ، عامل مشکلات اقتصادی و عدم توسعه کشور معرفی می کنند و آن را به ضرر ملت ایران می دانند.بنابر این لازم است  است رسانه های جمعی، در برابر این تبلیغات، که توسط رادیوهای خارجی و نوشته های مسموم برخی نویسندگان داخلی صورت می گیرد، به نحو مناسب،با عمل به وظیفه  دستاوردهای فرهنگی انقلاب اسلامی را              بازگو نمایند.

2-6. ترک امر به معروف و نهی از منکر:

دو اصل امر به معروف و نهی از منکر از اصول عملی و فروع دین هستند که در قرآن کریم و سنت مورد تأکید واقع شده اند. در قرآن کریم آمده است: «باید از میان شما، جمعی دعوت به نیکی، و امر به معروف و نهی از منکر کنند و آنان همان رستگارانند.»

حضرت امیر مؤمنان امام علی«علیه السلام» نیز در این باره می فرمایند:

«قوام و پایداری شریعت به امر به معروف و نهی از منکر و برپا داشتن حدود الهی است.»

انقلاب اسلامی ایران نیز بر این دو اصل مبتنی است. بنابراین سستی در این وظیفه همگانی نتیجه ای جز شکست انقلاب اسلامی را  در بر نخواهد داشت.

متأسفانه در سال های اخیر با ترویج تساهل و تسامح و کم اهمیت جلوه دادن این اصل اساسی در بین مردم، آنان را نسبت به مبارزه با مظاهر فساد و فحشا بی تفاوت ساخته اند. البته به یقین، میان امر به معروف و نهی از منکر از یک سو و نرمی و رافت اسلامی از سوی دیگر منافاتی وجود ندارد، و هر دو از اصول اسلام است، اما دوستان ناآگاه و دشمنان آگاه، به بهره برداری ناصواب از آنها  دست یازیده اند.

2-7. بوروکراسی و فساد اداری:

از جمله آفت های فرهنگی انقلاب اسلامی ، مشکلات و فساد دستگاههای  فرهنگی است که سبب نارضایتی و یأس از رسیدن به اهداف انقلاب اسلامی می شود، این آفت به شکل های گوناگون ظاهر می شود، مانند:

الف) کم کاری و فقدان مسئولیت پذیری:

ب) تعدد تشکیلات و تداخل مسئولیت ها:

ج) سوء استفاده از قدرت و ارتشاء:

 بخش سوم تحقیق :

1. عوامل تأثیر گذار بر فرهنگ انقلاب اسلامی :

با بررسی همه جانبه‏ای که به عمل آمده است با توجه به مسئولیتها و میزان بهره‏مندی هریک از عوامل مؤثر، از امکانات و ظرفیت‏های انقلاب اسلامی عوامل ذیل به ترتیب اولویت در تقویت، بالندگی، رشد و متقابلاً در آسیب‏رسانی به انقلاب اسلامی نقش اساسی دارند.

الف)مجموعه حاکمیت و قوای سه‏گانه.

ب) وزارت‏خانه‏های فرهنگی.

ج) نهادها و سازمانهای دینی وابسته به دولت.

د)حوزه‏های علمیه.

ه) صدا و سیما و سایر رسانه‏ها.

و) نهادهای دینی مستقل چون مساجد.

ز) نخبگان و روشنفکران دانشگاهی.

ح) مردم

ط) شرایط و مسائل جهانی.

عوامل فوق به همان اندازه که در صورت ارایه عملکرد مثبت، نقش اساسی در پیشرفت و بالندگی انقلاب اسلامی در جهان دارند به همان اندازه نیز در صورت اهمال، غفلت، سوء مدیریت باعث شکل گیری سلسله آسیب‏ها ئی می‏شود که باعث خواهد شد انقلاب اسلامی آسیب پذیر گردد. و چون بخش عمده ای از این آسیب‏ها و تهدیدها شناسائی شد ه است و نتایج آن برای تعیین اولویت‏ها و موارد مهم‏تر به رأی کارشناسان و صاحبنظران گذاشته شده پس باعث تسهیل در کار آفت زدائی خواهد شد .

 بخش پایانی . جمع بندی و نتیجه گیری :

انقلاب اسلامی ایران انقلابی است فرهنگی که برای اعتلاء کلمه الله  در جهان و ایجاد حکومت مبتنی بر عدل و موازین و معیارهای اسلامی پدید آمده است و چون نام اسلام پسوند جمهوری اسلامی ایران  قرار گرفته است عرصه فرهنگ و آسیب‏های فرهنگی را گسترده ساخته است.

بنابراین کلیه عملکردهای سیاسی، اقتصادی، تربیتی، تبلیغی، فرهنگی، امنیتی، قضائی و ... تأثیر مستقیم بر فرهنگ انقلاب اسلامی دارد چون با توجه به تعریفی که از فرهنگ ارایه شد قلب فرهنگ جهان‏بینی است و جهان‏بینی ارزشها و باورها را تولید می‏کند و رفتارهای بیرونی که شامل تمامی عرصه‏های زندگی می‏شود، تجلیات و نمادهای بیرونی آن جهان‏بینی می‏باشند. در این شرایط اگر عملکرد رفتارها و تجلیات بیرونی بر اساس باورها و ارزشهای برگرفته شده از جهان‏بینی باشد باعث می‏شود که توسعه یافته  و بر جهان‏بینی نسل جدید سایه افکند و باورها و ارزشهای انقلابی تولید کند ،ولی اگر چنین نشد و آسیب‏ها و آفت‏های داخلی و خارجی و به قول شهید مطهری میکروب ارتجاع بر پیکر جهان‏بینی و اضلاع آن وارد شوند به صورت طبیعی جهان‏بینی اصیل و انقلابی در عملکردها تجلی پیدا نمی‏کند و در نتیجه اندام فرهنگ انقلاب اسلامی  فرسوده می‏شود و تحمل خود را در برابر هجوم داخلی و خارجی از دست می‏دهد.

 حضرات امام خمینی (ره)، مقام معظم رهبری، شهید مطهری و دیگر صاحبنظران و تئوریسین‏های انقلاب اسلامی با توجه به تجربیات جهانی و بشری به این موضوع مهم پی برده‏اند و در نوشته‏ها، سخنرانی‏ها، بیانیه‏ها،به کرات  موارد و مصادیق آسیب‏ها را برشمرده‏اند و خواستار توجه و کنترل آنها گردیده‏اند.

پس به هوش باشیم که فردا خیلی زود دیر نشود .

  فهرست منابع :

-کتاب آسیب شناسی انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خمینی- تک کتاب

-مقاله آسیب شناسی فرهنگی :تبیین مفهومی ،نظری و راهبردی – دکتر علیرضا علیرضائی

- تحقیق آسیب شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی- سایت  تبیان

-آسیب شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی- سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی /صادق لیراوی ،

-مقالا ت تهاجم فرهنگی و آسیب شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی- سایت بانک اطلاعات جامع فرهنگی

-مقابله فرهنگی غرب با پدیده انقلاب اسلامی - سایت بانک اطلاعات جامع فرهنگی

و سایر